به گزارش عددآنلاین ، صنعت ارتباطات همراه یکی از حیاتی‌ترین بخش‌های اقتصادی و فناوری در جهان به شمار می‌آید. اپراتورهای تلفن همراه به‌عنوان ستون اصلی این صنعت، نقشی کلیدی در تسهیل ارتباطات، گسترش زیرساخت‌های دیجیتال و تحول فناوری ایفا می‌کنند. در ایران نیز این صنعت، با توجه به ضریب نفوذ بالای تلفن همراه و اینترنت، یکی از بخش‌های کلیدی در اقتصاد دیجیتال به شمار می‌رود. این گزارش نگاهی جامع به وضعیت اقتصادی اپراتورهای همراه در ایران و جهان، درآمدهای آن‌ها، چالش‌ها و فرصت‌های پیش‌رو خواهد داشت.
درآمد اپراتورهای بزرگ جهان
در سطح جهانی، اپراتورهای تلفن همراه از پربازده‌ترین شرکت‌ها هستند. طبق گزارش سال 2023، درآمد برخی از بزرگ‌ترین اپراتورها به شرح زیر است:
- AT&T (آمریکا): درآمد سالانه بیش از 168 میلیارد دلار.
- Verizon (آمریکا): درآمد سالانه حدود 136 میلیارد دلار.
- China Mobile (چین): درآمد سالانه حدود 130 میلیارد دلار.
- Deutsche Telekom (آلمان): درآمد سالانه حدود 123 میلیارد دلار.
- Vodafone (انگلستان): درآمد سالانه بیش از 50 میلیارد دلار.
این اپراتورها نه تنها از خدمات تلفن همراه، بلکه از فناوری‌هایی مانند اینترنت اشیا (IoT)، خدمات ابری و شبکه‌های 5G درآمدزایی می‌کنند.
درآمد اپراتورهای ایرانی
در ایران، سه اپراتور اصلی، بازار ارتباطات همراه را در اختیار دارند:
- همراه اول: بزرگ‌ترین اپراتور ایران، که سهم عمده‌ای از بازار را در اختیار دارد. طبق گزارش مالی سال 1401، درآمد همراه اول حدود 43 هزار میلیارد تومان بوده است. این شرکت به توسعه شبکه 5G و سرمایه‌گذاری در فناوری‌های نوین توجه ویژه‌ای دارد.
- ایرانسل: دومین اپراتور بزرگ کشور، با درآمد تقریبی 32 هزار میلیارد تومان در سال 1401. ایرانسل در زمینه خدمات داده و اینترنت همراه، به‌ویژه نسل 4 و 5، سهم قابل‌توجهی دارد.
- رایتل: اپراتور کوچک‌تر اما رو به رشد، که در سال 1401 درآمدی حدود 5 هزار میلیارد تومان داشته است. تمرکز این اپراتور بر ارائه خدمات مقرون‌به‌صرفه برای کاربران جوان و اینترنت همراه است.
چالش‌های اقتصادی اپراتورهای همراه در ایران
- افزایش هزینه‌های عملیاتی: نرخ تورم، افزایش قیمت ارز و تحریم‌ها تأثیر مستقیمی بر هزینه‌های نگهداری و توسعه شبکه‌ها داشته‌اند. هزینه‌های نگهداری تجهیزات مخابراتی در سال 1402 حدود 35 درصد افزایش یافت.
- کاهش درآمدهای صوتی: تغییر رفتار مصرف‌کنندگان به سمت استفاده از خدمات داده، کاهش درآمدهای سنتی اپراتورها را به دنبال داشته است. برآوردها نشان می‌دهد که سهم خدمات صوتی از درآمد اپراتورها از 60 درصد در سال 1398 به کمتر از 30 درصد در سال 1402 رسیده است.
- تحریم‌های بین‌المللی: این تحریم‌ها دسترسی اپراتورهای ایرانی به تجهیزات پیشرفته مخابراتی و نرم‌افزارهای جدید را دشوار کرده است.
فرصت‌های رشد
- گسترش فناوری 5G: توسعه فناوری نسل پنجم می‌تواند درآمدهای جدیدی از طریق ارائه خدماتی مانند واقعیت مجازی، خودروهای هوشمند و اینترنت اشیا ایجاد کند. همراه اول و ایرانسل برنامه‌های آزمایشی این فناوری را آغاز کرده‌اند.
- توسعه بازار خدمات داده: رشد کاربران اینترنت همراه به بیش از 90 میلیون نفر در سال 1402 نشان‌دهنده افزایش تقاضا برای خدمات دیجیتال است. ارائه بسته‌های متنوع و خدمات بومی می‌تواند درآمد اپراتورها را افزایش دهد.
- ورود به حوزه خدمات دیجیتال: اپراتورها با سرمایه‌گذاری در بخش‌هایی مانند خدمات ابری، هوش مصنوعی و تجارت الکترونیک می‌توانند منابع درآمد جدیدی ایجاد کنند.
مقایسه جهانی
در مقایسه با اپراتورهای بین‌المللی، درآمد اپراتورهای ایرانی به دلیل محدودیت‌های اقتصادی و فناوری بسیار پایین‌تر است. برای مثال، درآمد سالانه AT&T حدود 20 برابر کل درآمد همراه اول و ایرانسل است. اما از سوی دیگر، ضریب نفوذ تلفن همراه در ایران بسیار بالاست و این نشان‌دهنده ظرفیت‌های بالقوه برای رشد است.
راهکارهای پیشنهادی برای توسعه پایدار
- سرمایه‌گذاری در نوآوری: ایجاد بسترهای تحقیق و توسعه (R&D) برای توسعه فناوری‌های جدید.
- افزایش بهره‌وری هزینه‌ها: استفاده از فناوری‌هایی مانند هوش مصنوعی و یادگیری ماشین برای مدیریت بهینه شبکه‌ها.
- جذب سرمایه‌گذاری خارجی: تعامل با شرکت‌های خارجی برای جذب سرمایه و دانش فنی.
- توسعه خدمات بومی: ارائه خدماتی که نیازهای خاص بازار ایران را پاسخ دهد، مانند اپلیکیشن‌های بومی و خدمات مالی دیجیتال.
کلام آخر
اقتصاد اپراتورهای همراه در ایران با چالش‌ها و فرصت‌های متعددی روبروست. اگرچه افزایش هزینه‌ها و محدودیت‌های خارجی بر این صنعت فشار آورده است، اما فرصت‌های موجود در حوزه فناوری‌های نوین و خدمات دیجیتال می‌تواند آینده‌ای روشن را برای این بخش رقم بزند. استفاده بهینه از ظرفیت‌های موجود، سرمایه‌گذاری در فناوری‌های نوین و همکاری با بخش خصوصی می‌تواند این صنعت را به یکی از موتورهای اصلی اقتصاد دیجیتال ایران تبدیل کند.
