آزاده ابوطالبی ، سبک لباس پوشیدن افراد به‌عنوان یک مولفه فرهنگی و اجتماعی، ارتباط تنگاتنگی با وضعیت اقتصادی جامعه دارد. این ارتباط نه‌تنها بر نحوهٔ انتخاب لباس‌ها تأثیر می‌گذارد بلکه به‌عنوان یک آینهٔ بازتاب‌دهندهٔ وضعیت اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی آن جامعه نیز عمل می‌کند. در این یادداشت به بررسی این ارتباط و پیامدهای آن می‌پردازیم.
1. تأثیر وضعیت اقتصادی بر انتخاب لباس
وضعیت اقتصادی جامعه به‌طور مستقیم بر نوع و کیفیت لباس‌هایی که مردم می‌پوشند تأثیر می‌گذارد. در جوامع با اقتصاد قوی، مردم معمولاً به خرید لباس‌های باکیفیت و برندهای معتبر تمایل بیشتری دارند. از سوی دیگر، در جوامع با مشکلات اقتصادی، مردم مجبور به خرید لباس‌های ارزان‌تر و غیر برند می‌شوند.
به‌عنوان مثال، بررسی‌ها نشان می‌دهند که در سال 2021، تقریباً 60 درصد از آمریکایی‌ها به خرید لباس‌های برندهای ارزان‌قیمت روی آوردند. این موضوع نشان‌دهندهٔ فشار اقتصادی و کاهش قدرت خرید در جامعه است.
2. مد و فرهنگ
مد و لباس‌ها همچنین به‌عنوان نشانه‌هایی از وضعیت فرهنگی و اقتصادی جامعه عمل می‌کنند. در جوامع با رشد اقتصادی و فرهنگ غنی، معمولاً نوآوری و خلاقیت در طراحی لباس‌ها بیشتر مشاهده می‌شود. در این جوامع، مردم به تبادل فرهنگی و استفاده از لباس‌هایی با الگوها و مواد مختلف تمایل دارند.
به عنوان مثال، در کشورهای اروپایی با اقتصاد پیشرفته، مانند فرانسه و ایتالیا، مد و فشن به‌عنوان یک صنعت مهم و پویا شناخته می‌شود. این کشورها نه‌تنها در طراحی لباس، بلکه در ایجاد روندهای جدید و تأثیر بر دیگر کشورها نیز نقش بسزایی دارند.
3. نمادهای اجتماعی
سبک لباس پوشیدن همچنین به‌عنوان یک نماد اجتماعی و اقتصادی عمل می‌کند. افرادی که به پوشیدن لباس‌های برند و لوکس تمایل دارند، معمولاً در جامعه به عنوان افرادی با وضعیت مالی بهتر شناخته می‌شوند. این موضوع می‌تواند بر روابط اجتماعی و تعاملات فردی نیز تأثیر بگذارد.
به عنوان نمونه، در جوامع با ساختار طبقاتی قوی، انتخاب لباس می‌تواند نشانه‌ای از هویت اجتماعی فرد باشد. در این جوامع، افرادی که لباس‌های لوکس می‌پوشند، ممکن است از سایرین تمایز پیدا کنند و این امر بر روابط بین فردی تأثیرگذار باشد.
4. تأثیرات اقتصادی و اجتماعی بر روندهای مد
روندهای مد به‌طور مستقیم تحت تأثیر وضعیت اقتصادی قرار دارند. در زمان‌های رکود اقتصادی، معمولاً روندهای مد به سمت سادگی و کاربردی بودن می‌روند، در حالی که در زمان‌های رونق اقتصادی، تمایل به استفاده از لباس‌های پرزرق و برق و گران قیمت بیشتر می‌شود.
در سال 2022، گزارش‌ها نشان می‌دهد که در کشورهای با وضعیت اقتصادی پایدار، 45 درصد از خریداران به دنبال لباس‌های لوکس و برند هستند. در مقابل، در کشورهایی با بحران اقتصادی، این درصد به 25 درصد کاهش می‌یابد.
5. پوشش و پایداری
امروزه، مفهوم پایداری در صنعت مد و لباس نیز به یک موضوع داغ تبدیل شده است. بسیاری از برندها و طراحان به دنبال استفاده از مواد پایدار و کاهش تأثیرات منفی بر محیط زیست هستند. این تغییر به‌ویژه در جوامع پیشرفته با آگاهی اجتماعی بالا مشاهده می‌شود.
به عنوان مثال، در سوئد، حدود 30 درصد از مردم به خرید لباس‌های پایدار و دوستدار محیط زیست تمایل دارند. این روند نه‌تنها نشانه‌ای از آگاهی اجتماعی است بلکه به وضعیت اقتصادی کشور نیز ارتباط دارد، زیرا مردم تمایل دارند تا برای محصولات با کیفیت و پایدار هزینه کنند.
