آزاده ابوطالبی ، تهران، کلان‌شهری که نفس‌هایش زیر لایه‌ای از دود و ذرات معلق سنگین شده، نه‌تنها با بحران زیست‌محیطی روبه‌روست، بلکه اقتصاد آن نیز زیر فشار هزینه‌های پنهان آلودگی هوا تحلیل می‌رود. هر روز که شاخص آلودگی از مرزهای استاندارد عبور می‌کند، سلامت شهروندان، بهره‌وری نیروی کار، هزینه‌های درمانی و حتی کسب‌وکارها تحت تأثیر قرار می‌گیرند. آلودگی هوا دیگر فقط یک معضل زیست‌محیطی نیست، بلکه تبدیل به یکی از چالش‌های بزرگ اقتصادی شده که پیامدهای آن به تمام ابعاد زندگی شهری سرایت کرده است.
هزینه‌های درمانی ناشی از بیماری‌های مرتبط با آلودگی هوا، یکی از سنگین‌ترین بارهایی است که بر دوش نظام سلامت ایران گذاشته می‌شود. بیماری‌های تنفسی، قلبی-عروقی، سکته‌های مغزی و حتی سرطان ریه، همگی با افزایش آلودگی هوا تشدید می‌شوند و باعث افزایش مراجعات به مراکز درمانی می‌شوند. داروهای تجویز‌شده، آزمایش‌های پزشکی و بستری‌شدن در بیمارستان‌ها هزینه‌هایی هستند که نه‌تنها بیماران بلکه دولت نیز مجبور به پرداخت آن‌هاست. اما این تنها بخشی از ماجراست. کاهش بهره‌وری نیروی کار به دلیل بیماری‌های ناشی از آلودگی، موجب کاهش تولید ناخالص داخلی (GDP) شده و به رشد اقتصادی آسیب می‌زند. کارمندانی که به دلیل مشکلات تنفسی یا سردردهای مزمن ناشی از آلودگی، توانایی کار موثر را ندارند یا حتی ناچار به ترک کار می‌شوند، به اقتصاد کشور لطمه می‌زنند.
همچنین، تعطیلی‌های مکرر مدارس، دانشگاه‌ها و حتی ادارات دولتی که به‌دلیل افزایش آلاینده‌ها اعمال می‌شود، اختلال جدی در روند آموزش، تجارت و امور اداری ایجاد می‌کند. ترافیک سنگین ناشی از افزایش خودروهای شخصی به‌عنوان منبع اصلی آلودگی، نه‌تنها زمان و انرژی مردم را هدر می‌دهد، بلکه مصرف سوخت را نیز افزایش داده و هزینه‌های اقتصادی بیشتری را تحمیل می‌کند. در این میان، کسب‌وکارهایی که به فعالیت در فضای باز وابسته‌اند، مانند گردشگری شهری و بازارهای سنتی، بیشترین آسیب را می‌بینند.
آلودگی هوا بر ارزش املاک و مستغلات نیز تأثیر گذاشته است. مناطقی که بیشتر در معرض آلودگی قرار دارند، با کاهش تقاضا برای خرید یا اجاره املاک مواجه‌اند، درحالی‌که مناطقی که هوای پاک‌تری دارند، قیمت‌های بالاتری را تجربه می‌کنند. این تفاوت، الگوهای سکونتی را تغییر داده و باعث شده تا برخی از شهروندان به حاشیه‌های تهران یا حتی شهرهای مجاور مهاجرت کنند، که خود باعث افزایش هزینه‌های حمل‌ونقل و مشکلات جدیدی در مدیریت شهری شده است.
درحالی‌که بسیاری از شهرهای بزرگ جهان با استفاده از حمل‌ونقل عمومی پاک، محدودیت‌های تردد خودروهای آلاینده و توسعه انرژی‌های تجدیدپذیر، به مقابله با این بحران پرداخته‌اند، تهران همچنان درگیر چالش‌های اجرایی و فقدان سیاست‌های بلندمدت برای کاهش آلودگی هواست. هزینه‌های ناشی از این بحران نه‌تنها بر زندگی روزمره شهروندان سایه انداخته، بلکه چشم‌انداز رشد اقتصادی پایتخت را نیز با تهدیدی جدی مواجه کرده است.
