مهدی خاکی فیروز، صبح یک روز کاری است و قهوه‌تان را جرعه‌جرعه می‌نوشید که صدای پچ‌پچ همکارتان را از پشت در می‌شنوید. انگار دارد با رئیس صحبت می‌کند؛ موضوع بحث؟ شما! اما نه در مدح و ستایش. اینجاست که وارد دنیای تاریک زیرآب‌زنی می‌شویم؛ یک صنعت غیررسمی که در سکوت رشد می‌کند و زنجیره‌های قدرت را در محل کار شکل می‌دهد.
زیرآب‌زنی نوعی از اقتصاد سایه است که نیازی به دلار و یورو ندارد. ارز رایجش شایعه، توطئه و کمی خلاقیت زبانی است. مهارت‌های ارتباطی در این بازی مثل یک سرمایه عظیم عمل می‌کنند. زیرآب‌زن حرفه‌ای کسی است که توانسته بازار اعتماد را در اداره به هم بریزد و سهام خودش را بالا ببرد.
این پدیده فقط به دنیای دفترهای کوچک محدود نیست. هرجا که انسان‌ها جمع می‌شوند و قدرت یا اعتبار در میان باشد، این اقتصاد غیررسمی ریشه می‌دواند. از اداره‌های دولتی گرفته تا استارت‌آپ‌های شیک، زیرآب‌زن‌ها همان‌هایی هستند که جلسات را به میدان رقابت تبدیل می‌کنند و اهدافشان را به‌صورت نامحسوس پیش می‌برند.
جالب است بدانید که زیرآب‌زن‌ها بیشتر از هر چیزی به زمان‌بندی علاقه دارند. درست وقتی که فکر می‌کنید در اوج محبوبیت هستید، بازی را به نفع خود تغییر می‌دهند. آن‌ها مثل فروشندگان قدیمی‌اند که هرگز محصولی را از دست نمی‌دهند. زیرآب‌زنی یک هنر است و هنرمندانش همیشه راهی برای تزئین حرف‌هایشان پیدا می‌کنند.
اما چرا زیرآب‌زنی تا این حد تاثیرگذار است؟ دلیلش ساده است؛ این سیستم یک بده‌بستان اجتماعی را ایجاد می‌کند. کسی که اطلاعات یا شایعه‌ای در اختیار دیگران می‌گذارد، در ازایش حمایت یا نفوذ بیشتری به دست می‌آورد. درست مثل اقتصاد واقعی، اینجا هم قوانین عرضه و تقاضا حکمرانی می‌کنند.
یکی از طنزهای تلخ زیرآب‌زنی این است که بیشتر وقت‌ها نیازی به مدرک و شواهد نیست. کافی است کسی با لبخندی مرموز چیزی بگوید و بقیه خودشان داستان را بسازند. مردم عاشق روایت‌های جذاب هستند و زیرآب‌زن‌ها بهترین قصه‌گوهای محیط کارند.
برای مقابله با این پدیده، اولین گام شناختنش است. گاهی لازم است نقش یک کارآگاه را بازی کنید و بفهمید چه کسی پشت پرده نقشه‌هاست. دومین گام این است که خودتان را از بازار زیرآب‌زنی خارج کنید. شفاف باشید و به دیگران نشان دهید که نمی‌توانند از شما در این بازی استفاده کنند.
در نهایت، زیرآب‌زنی مانند هر اقتصاد دیگری چرخه‌ای دارد. کسانی که امروز در اوج قدرت زیرآب‌زنی هستند، ممکن است فردا خودشان قربانی این سیستم شوند. قدرت‌های سایه‌ای همیشه کوتاه‌مدت هستند و فقط کسانی که اصالت خود را حفظ کرده‌اند، در بلندمدت موفق می‌شوند.
