ملک میرمهدی ، در دنیای پرسرعت امروز، که خودروها و سایر وسایل نقلیه موتوری بر خیابان‌ها حکمرانی می‌کنند، دوچرخه همچنان جایگاه خود را به عنوان یک وسیله نقلیه سازگار با محیط زیست و اقتصادی حفظ کرده است. صنعت دوچرخه‌سازی، به‌رغم رقابت سنگین با غول‌های خودروسازی و تغییرات شگرف در شیوه‌های حمل‌ونقل، همچنان به رشد و نوآوری ادامه داده است. این صنعت، با تکیه بر مفاهیمی همچون زندگی پایدار، کاهش آلودگی و سلامت فردی، موفق شده است بخشی از بازار جهانی حمل‌ونقل را در اختیار خود نگه دارد و در برخی نقاط، حتی گوی سبقت را از خودروها برباید.
دوچرخه در آمار جهانی
بازار جهانی دوچرخه‌سازی در سال 2023 به ارزش 68 میلیارد دلار رسید و پیش‌بینی می‌شود تا سال 2030 این رقم به حدود 120 میلیارد دلار افزایش یابد. این رشد به دلیل افزایش تقاضا برای دوچرخه‌های الکتریکی، رشد شهرهای هوشمند و تمایل به کاهش وابستگی به خودروهای سوخت فسیلی است. در اروپا، آمارها نشان می‌دهد که حدود 22 میلیون دوچرخه در سال 2022 فروخته شده است. آلمان با فروش 5 میلیون دوچرخه، در صدر این لیست قرار دارد و پس از آن هلند و فرانسه قرار گرفته‌اند.
در مقابل، بازار دوچرخه در کشورهای آسیایی نیز رشد چشمگیری داشته است. چین به‌عنوان بزرگ‌ترین تولیدکننده دوچرخه در جهان، هر ساله بیش از 80 میلیون دوچرخه تولید می‌کند که بخش عمده آن به کشورهای دیگر صادر می‌شود. ژاپن و کره جنوبی نیز از جمله کشورهایی هستند که دوچرخه به‌عنوان وسیله‌ای ضروری در حمل‌ونقل شهری شناخته می‌شود.
شرکت‌های پیشرو در صنعت دوچرخه‌سازی
Giant Manufacturing Co.، بزرگ‌ترین تولیدکننده دوچرخه در جهان، که مقر آن در تایوان است، سالانه حدود 6.5 میلیون دوچرخه تولید می‌کند و درآمدی نزدیک به 2.5 میلیارد دلار دارد. این شرکت با تمرکز بر طراحی‌های پیشرفته و سرمایه‌گذاری در فناوری‌های نوین، توانسته است دوچرخه‌هایی با وزن سبک‌تر و کارایی بالاتر ارائه دهد.
شرکت Specialized که در آمریکا مستقر است، یکی از پیشگامان دوچرخه‌های مسابقه‌ای و الکتریکی محسوب می‌شود. این برند با تولید محصولات سفارشی و سرمایه‌گذاری در مسابقات جهانی، نقش بسزایی در ارتقای جایگاه دوچرخه در میان ورزشکاران و علاقه‌مندان حرفه‌ای داشته است.
Trek Bicycle Corporation، دیگر شرکت مطرح آمریکایی، سالانه بیش از 1 میلیون دوچرخه تولید می‌کند و تمرکز ویژه‌ای بر استفاده از مواد بازیافتی و طراحی‌های پایدار دارد. در اروپا نیز، شرکت‌هایی همچون Cube و Canyon، بازار را با محصولات خلاقانه و قیمت‌های رقابتی تصاحب کرده‌اند.
تغییرات فناوری در دوچرخه‌سازی
فناوری‌های نوین تأثیر چشمگیری بر صنعت دوچرخه‌سازی داشته‌اند. تولید دوچرخه‌های الکتریکی (E-Bikes) یکی از مهم‌ترین تحولات این صنعت بوده است. این دوچرخه‌ها که با باتری‌های لیتیومی کار می‌کنند، به کاربران اجازه می‌دهند مسافت‌های طولانی‌تری را با تلاش کمتر طی کنند. فروش جهانی دوچرخه‌های الکتریکی در سال 2022 از مرز 40 میلیون واحد گذشت و پیش‌بینی می‌شود تا سال 2030، این عدد به 70 میلیون واحد برسد.
دوچرخه‌های هوشمند نیز با استفاده از فناوری‌هایی مانند GPS، حسگرهای حرکتی و اتصال به تلفن‌های همراه، تجربه جدیدی از دوچرخه‌سواری ارائه می‌دهند. برای مثال، شرکت هلندی VanMoof دوچرخه‌هایی مجهز به سیستم ضدسرقت و قابلیت ردیابی GPS تولید می‌کند که با استقبال گسترده‌ای روبه‌رو شده است.
دوچرخه در شهرهای مدرن
هلند و دانمارک، از پیشگامان استفاده از دوچرخه به‌عنوان یک وسیله نقلیه شهری هستند. در آمستردام، بیش از 60 درصد از سفرهای روزانه با دوچرخه انجام می‌شود. این شهر با داشتن بیش از 500 کیلومتر مسیر ویژه دوچرخه و امکانات متنوعی همچون پارکینگ‌های بزرگ دوچرخه، به الگوی جهانی در این زمینه تبدیل شده است.
در کپنهاگ، برنامه‌ای به نام City Bikes اجرا شده است که به شهروندان اجازه می‌دهد با استفاده از اپلیکیشن‌های موبایل، دوچرخه‌هایی را به‌صورت اشتراکی اجاره کنند. این برنامه، علاوه بر کاهش آلودگی هوا، باعث افزایش سلامت عمومی و کاهش ترافیک شهری شده است.
در مقابل، شهرهایی مانند نیویورک و لندن نیز تلاش کرده‌اند با ایجاد مسیرهای ویژه دوچرخه و توسعه برنامه‌های اجاره دوچرخه، جایگاه دوچرخه را در حمل‌ونقل شهری تقویت کنند.
چالش‌ها و فرصت‌ها
یکی از بزرگ‌ترین چالش‌های صنعت دوچرخه‌سازی، رقابت با خودروها و کمبود زیرساخت‌های مناسب در بسیاری از کشورها است. همچنین، دوچرخه‌های الکتریکی به دلیل هزینه‌های بالای تولید، هنوز برای بسیاری از افراد قابل دسترس نیستند. با این حال، تغییرات اقلیمی و افزایش نگرانی‌ها نسبت به آلودگی هوا، فرصتی بی‌نظیر برای رشد این صنعت فراهم کرده است.
آینده دوچرخه‌سازی
با توجه به سیاست‌های جهانی برای کاهش انتشار گازهای گلخانه‌ای، دوچرخه به‌عنوان یکی از راه‌حل‌های اصلی حمل‌ونقل پایدار مطرح شده است. برنامه‌های دولتی در کشورهایی مانند آلمان، هلند و چین برای یارانه‌دادن به خرید دوچرخه‌های الکتریکی، نشانه‌ای از آینده‌ای روشن برای این صنعت است.
صنعت دوچرخه‌سازی، در عصر ماشین‌ها نه‌تنها به بقا ادامه داده، بلکه توانسته است با نوآوری و پاسخ به نیازهای روزافزون جامعه، جایگاه ویژه‌ای در حمل‌ونقل جهانی به دست آورد. دوچرخه، با ترکیبی از سادگی، عملکرد مؤثر و سازگاری با محیط زیست، همچنان یکی از انتخاب‌های اصلی برای جهانیان باقی خواهد ماند.
