به گزارش عددآنلاین، تحلیل‌گران اقتصادی برای سنجش وضعیت یک کشور معمولاً به شاخص‌هایی مانند تولید ناخالص داخلی (GDP)، نرخ تورم یا بیکاری توجه می‌کنند. اما برخی شاخص‌های به ظاهر عجیب و غریب نیز وجود دارند که می‌توانند اطلاعات ارزشمندی درباره وضعیت اقتصادی ارائه دهند. یکی از این شاخص‌ها، قیمت و میزان فروش کاغذ توالت است! اما چرا تغییرات قیمت و عرضه این محصول به یکی از معیارهای جالب اقتصادی تبدیل شده است؟
کاغذ توالت و بحران‌های اقتصادی
در نگاه اول، ممکن است به نظر برسد که کاغذ توالت یک کالای بی‌اهمیت در تحلیل اقتصاد کلان است، اما داده‌ها نشان می‌دهند که تغییرات در بازار این محصول می‌تواند نشانه‌ای از شرایط اقتصادی و حتی رفتار مصرف‌کنندگان باشد.
۱. بحران‌های اقتصادی و احتکار کالاهای اساسی
- در زمان بحران‌های اقتصادی یا عدم اطمینان اقتصادی، مردم تمایل بیشتری به خرید و ذخیره‌سازی کالاهای اساسی دارند. کاغذ توالت یکی از این کالاهاست که در دوران عدم اطمینان مالی، فروش آن افزایش می‌یابد.
- نمونه واضح این رفتار را می‌توان در دوران همه‌گیری کرونا (۲۰۲۰) مشاهده کرد؛ در بسیاری از کشورها، قفسه‌های فروشگاه‌ها از کاغذ توالت خالی شد زیرا مردم نگران کمبود کالا بودند.
۲. تورم و افزایش هزینه‌های تولید
- افزایش قیمت مواد اولیه مانند چوب و خمیر کاغذ می‌تواند هزینه تولید کاغذ توالت را بالا ببرد. این مسئله معمولاً نشانه‌ای از تورم گسترده‌تر در بخش‌های دیگر اقتصاد است.
- افزایش هزینه‌های حمل‌ونقل و زنجیره تأمین جهانی نیز می‌تواند باعث افزایش قیمت این محصول شود، که نشان‌دهنده فشارهای تورمی گسترده‌تر در بازار است.
۳. تغییر رفتار مصرف‌کنندگان در دوران رکود
- در دوران رکود اقتصادی، مردم تمایل دارند هزینه‌های غیرضروری را کاهش دهند، اما برخی کالاها مانند کاغذ توالت همچنان جزء ضروریات باقی می‌مانند. کاهش خرید برندهای لوکس و گرایش به برندهای ارزان‌تر در این بازار، می‌تواند نشان‌دهنده کاهش قدرت خرید مصرف‌کنندگان باشد.
- افزایش مصرف کاغذ توالت در بخش‌های تجاری (مانند هتل‌ها و رستوران‌ها) معمولاً نشانه‌ای از رونق اقتصادی است، درحالی‌که افزایش فروش در بازار مصرف خانگی می‌تواند نشانه‌ای از کاهش فعالیت‌های اقتصادی باشد.
شاخص‌های اقتصادی عجیب اما واقعی
علاوه بر کاغذ توالت، شاخص‌های غیررسمی دیگری نیز وجود دارند که اقتصاددانان از آن‌ها برای بررسی روندهای اقتصادی استفاده می‌کنند:
۱. شاخص رژ لب (Lipstick Index)
- این نظریه که اولین بار توسط مدیرعامل استی لودر مطرح شد، نشان می‌دهد که در دوران رکود اقتصادی، مردم کمتر به خرید کالاهای لوکس گران‌قیمت می‌پردازند اما همچنان به خرید کالاهای کوچک و قابل دسترس مانند رژ لب ادامه می‌دهند.
۲. شاخص لباس زیر مردانه (Men’s Underwear Index)
- آلن گرینسپن، رئیس سابق فدرال رزرو، معتقد بود که فروش لباس زیر مردانه می‌تواند شاخصی برای اندازه‌گیری سلامت اقتصادی باشد؛ زیرا در دوران رکود، مردان خرید این اقلام غیرضروری را به تعویق می‌اندازند.
۳. شاخص پیتزا (Pizza Index)
- در برخی کشورها، افزایش قیمت پیتزا نشانه‌ای از تورم در مواد غذایی و زنجیره تأمین مواد اولیه است. همچنین، افزایش خرید پیتزا می‌تواند نشان‌دهنده رونق اقتصادی باشد.
۴. شاخص کارت اعتباری (Credit Card Index)
- افزایش استفاده از کارت‌های اعتباری و بدهی‌های ناشی از آن، معمولاً نشانه‌ای از فشار اقتصادی بر خانوارها است.
چگونه دولت‌ها از این شاخص‌های غیررسمی استفاده می‌کنند؟
- پیش‌بینی بحران‌های اقتصادی: نهادهای مالی و بانک‌های مرکزی می‌توانند از داده‌های غیررسمی مانند مصرف کاغذ توالت و سایر شاخص‌های عجیب برای پیش‌بینی بحران‌های احتمالی استفاده کنند.
- مدیریت زنجیره تأمین: در زمان بحران‌های اقتصادی، آگاهی از تغییرات تقاضای بازار می‌تواند به مدیریت بهتر زنجیره تأمین و جلوگیری از کمبود کالاهای اساسی کمک کند.
- تنظیم سیاست‌های مالی و پولی: داده‌های حاصل از این شاخص‌ها می‌توانند به تصمیم‌گیری درباره سیاست‌های پولی، نرخ بهره و کنترل تورم کمک کنند.
آیا باید به این شاخص‌ها اعتماد کرد؟
اگرچه شاخص‌هایی مانند قیمت کاغذ توالت و مصرف رژ لب نمی‌توانند جایگزین معیارهای رسمی اقتصادی شوند، اما می‌توانند اطلاعات تکمیلی ارزشمندی درباره روندهای اقتصادی ارائه دهند. اقتصاددانان معمولاً این داده‌ها را در کنار شاخص‌های سنتی بررسی می‌کنند تا تصویری کامل‌تر از وضعیت اقتصاد به دست آورند
