وقتی گوشت از سفره‌ها پر کشید؛ تغییر الگوی مصرف پروتئین در ایران
به گزارش عددآنلاین، در دهه اخیر، سفره‌های ایرانی به‌طور چشمگیری تغییر کرده‌اند؛ از اقلام ضروری گرفته تا مواد غذایی لوکس، همه چیز تحت تأثیر تورم و گرانی قرار گرفته است. یکی از واضح‌ترین نمودهای این تغییر، کاهش سرانه مصرف گوشت قرمز است. زمانی که گوشت به‌عنوان یکی از اصلی‌ترین منابع پروتئین و نمادی از توان مالی خانواده‌ها در هر وعده غذایی حضور داشت، امروز به یک کالای لوکس تبدیل شده که حضورش در بسیاری از خانه‌ها کمرنگ‌تر شده است.
کاهش مصرف گوشت قرمز در آمارها
طبق گزارش‌های منتشرشده، سرانه مصرف گوشت قرمز در ایران از ۱۲ کیلوگرم در سال در دهه ۸۰، به حدود ۵ تا ۶ کیلوگرم در سال‌های اخیر کاهش یافته است. این در حالی است که استاندارد جهانی مصرف گوشت قرمز برای هر فرد، ۲۷ کیلوگرم در سال است؛ یعنی ایرانیان کمتر از نصف این میزان را مصرف می‌کنند. چنین کاهش چشمگیری نشان‌دهنده عمق مشکلات اقتصادی و تغییر در الگوهای تغذیه‌ای مردم ایران است.
حتی آمارهای رسمی درباره میزان تولید گوشت نیز تفاوت‌های زیادی با واقعیت‌های مصرف نشان می‌دهند. وزارت جهاد کشاورزی تولید گوشت قرمز را ۹۰۰ هزار تن در سال اعلام کرده است که اگر این مقدار به‌طور مساوی بین جمعیت ایران توزیع شود، سرانه مصرف باید ۱۲ کیلوگرم باشد. اما گزارش‌ها و آمارهای واقعی نشان می‌دهند که بسیاری از خانوارها توان خرید گوشت را ندارند و مصرف واقعی از این مقدار بسیار کمتر است.
تورم و گرانی؛ دشمن سفره‌های ایرانی
یکی از اصلی‌ترین دلایل کاهش مصرف گوشت، تورم و افزایش بی‌رویه قیمت‌هاست. در دهه گذشته، قیمت گوشت قرمز چند برابر شده است. این افزایش قیمت، به‌ویژه برای خانوارهای متوسط و کم‌درآمد، چالشی جدی ایجاد کرده است. بسیاری از خانواده‌ها دیگر توان خرید گوشت را ندارند و در صورت خرید، تنها در مناسبت‌های خاص و به مقدار محدود اقدام می‌کنند.
بر اساس آخرین گزارش‌ها، قیمت هر کیلوگرم گوشت قرمز در بازار ایران در سال ۱۴۰۲ به بیش از ۴۵۰ هزار تومان رسیده است. چنین قیمتی، گوشت را به کالایی لوکس تبدیل کرده که برای بسیاری از خانواده‌ها دست‌نیافتنی است. این افزایش قیمت نه‌تنها مصرف خانوارها را کاهش داده، بلکه بازار دامداران و تولیدکنندگان را نیز با چالش‌های بزرگی روبه‌رو کرده است.
تغییر الگوی مصرف پروتئین
با کاهش مصرف گوشت قرمز، بسیاری از خانواده‌ها به سمت منابع پروتئینی ارزان‌تر مانند مرغ و تخم‌مرغ روی آورده‌اند. آمارها نشان می‌دهند که سرانه مصرف مرغ در ایران از ۲۸ کیلوگرم در سال ۱۳۹۹ به ۳۲ کیلوگرم در سال ۱۴۰۲ افزایش یافته است. این تغییر الگوی مصرف نشان‌دهنده تلاش خانوارها برای تأمین پروتئین مورد نیاز خود با هزینه‌های کمتر است.
اما این جایگزینی، به‌طور کامل نیازهای تغذیه‌ای افراد را برطرف نمی‌کند. گوشت قرمز حاوی مواد مغذی خاصی مانند آهن، روی و ویتامین B12 است که در رژیم غذایی نقش حیاتی دارند. کمبود این مواد مغذی، به‌ویژه برای کودکان و نوجوانان در حال رشد، می‌تواند پیامدهای جدی مانند کاهش ایمنی بدن، خستگی مزمن و مشکلات رشد ایجاد کند.
تأثیر کاهش مصرف بر دامداری و تولید داخلی
کاهش تقاضا برای گوشت قرمز، تأثیر مستقیمی بر صنعت دامداری ایران گذاشته است. دامداران، که با افزایش هزینه‌های تولید از جمله خوراک دام و نگهداری روبه‌رو هستند، به دلیل کاهش فروش، درآمد کمتری دارند و برخی از آن‌ها مجبور به تعطیلی فعالیت‌های خود شده‌اند. این چرخه معیوب، علاوه بر ایجاد بحران در صنعت دامداری، امنیت غذایی کشور را نیز تهدید می‌کند.
پیامدهای اجتماعی و اقتصادی کاهش مصرف گوشت
کاهش مصرف گوشت فراتر از یک تغییر غذایی ساده است و بازتابی از وضعیت اقتصادی و اجتماعی جامعه ایران محسوب می‌شود. این تغییر الگو، نشان‌دهنده کاهش قدرت خرید و افزایش فشارهای مالی بر خانوارهاست. در حالی که گوشت قرمز زمانی یکی از ارکان اصلی وعده‌های غذایی ایرانیان بود، امروز برای بسیاری از خانواده‌ها تبدیل به کالایی غیرضروری شده است.
کاهش مصرف گوشت، همچنین نشانه‌ای از شکاف طبقاتی در جامعه است. در حالی که برخی افراد هنوز می‌توانند گوشت را به‌صورت منظم خریداری کنند، بخش قابل‌توجهی از جامعه مجبور به حذف آن از سبد غذایی خود شده‌اند. این تفاوت در الگوی مصرف، به نوبه خود بر سلامت عمومی و کیفیت زندگی تأثیر منفی می‌گذارد.
مقایسه با استاندارد جهانی
برای مقایسه، سرانه مصرف گوشت قرمز در بسیاری از کشورهای پیشرفته مانند ایالات متحده، بیش از ۲۵ کیلوگرم در سال است. حتی در کشورهای در حال توسعه، مصرف گوشت قرمز معمولاً بالاتر از ایران است. این مقایسه، عمق بحران اقتصادی و تأثیر آن بر سفره خانوارهای ایرانی را بیش‌ازپیش آشکار می‌کند.
