الهه کاکایی ، در دنیایی که پلاستیک تقریباً در هر جنبه‌ای از زندگی ما نفوذ کرده، پیامدهای آن بر طبیعت و اقتصاد غیرقابل‌انکار است. آلودگی پلاستیکی نه‌تنها محیط‌زیست را تخریب می‌کند، بلکه ضربه‌ای جدی به صنایعی مانند گردشگری و ماهیگیری وارد کرده است. سواحل پر از زباله، مرجان‌های در حال نابودی و ماهی‌هایی که پلاستیک می‌خورند، تنها بخشی از این فاجعه‌اند. اما این بحران چگونه به کسب‌وکارها و اقتصاد جهانی آسیب می‌زند؟
گردشگری زیر سایه زباله‌های پلاستیکی
سواحل شنی سفید، دریاهای زلال و طبیعت بکر همیشه از جاذبه‌های اصلی گردشگری بوده‌اند. اما افزایش پلاستیک در اقیانوس‌ها و سواحل، بسیاری از این مناطق را از نظر گردشگران غیرقابل‌تحمل کرده است.
📉 کاهش گردشگری ساحلی: طبق مطالعات، وجود زباله‌های پلاستیکی در مناطق توریستی می‌تواند تا ۴۰٪ از ورود گردشگران به آن مناطق بکاهد. وقتی مسافران با سواحل پر از بطری‌های پلاستیکی، نی‌های شکسته و کیسه‌های زباله روبه‌رو شوند، ترجیح می‌دهند مقصد دیگری را انتخاب کنند.
💰 ضربه اقتصادی به مشاغل محلی: کاهش گردشگری به معنی کاهش درآمد هتل‌ها، رستوران‌ها، فروشگاه‌های محلی و مشاغل خدماتی است. کشورهایی مانند تایلند، مالدیو و اندونزی که بخش بزرگی از اقتصادشان به گردشگری دریایی وابسته است، به‌شدت از آلودگی پلاستیک آسیب می‌بینند.
🏝 هزینه‌های پاکسازی: دولت‌ها برای پاکسازی سواحل هزینه‌های هنگفتی پرداخت می‌کنند. برای مثال، کشورهای اروپایی هر سال میلیاردها یورو صرف جمع‌آوری زباله‌های پلاستیکی از سواحل خود می‌کنند. اما آیا این راه‌حل موقتی برای بحران پلاستیک کافی است؟
ماهیگیری در دام پلاستیک
ماهیگیری صنعتی و سنتی از دیگر قربانیان آلودگی پلاستیکی است. اقیانوس‌ها و دریاها اکنون پر از پلاستیک‌هایی هستند که مستقیم و غیرمستقیم به صنعت ماهیگیری و زنجیره غذایی آسیب می‌زنند.
🐟 ماهی‌هایی که پلاستیک می‌خورند: تحقیقات نشان داده‌اند که بیش از ۷۰٪ از ماهی‌های اقیانوسی ذرات ریز پلاستیکی (میکروپلاستیک) در بدن خود دارند. این آلودگی نه‌تنها به حیات آبزیان آسیب می‌زند، بلکه سلامت انسان را نیز تهدید می‌کند.
🎣 کاهش صید و خسارات مالی: تورهای ماهیگیری اغلب با پلاستیک‌های شناور در آب‌ها گره خورده و پاره می‌شوند. این موضوع نه‌تنها باعث افزایش هزینه‌های ماهیگیران می‌شود، بلکه کاهش ماهی‌های سالم به معنی کاهش درآمد و زیان اقتصادی برای این صنعت است.
📉 افت ارزش بازار ماهی و غذاهای دریایی: با آگاهی بیشتر مردم از آلودگی میکروپلاستیک در غذاهای دریایی، مصرف‌کنندگان تمایل کمتری به خرید ماهی و میگو پیدا کرده‌اند. این روند می‌تواند به کاهش صادرات غذاهای دریایی و آسیب به کشورهای وابسته به این صنعت منجر شود.
بازیگران اصلی بحران: چه کسانی مسئولند؟
🔹 شرکت‌های تولیدکننده پلاستیک: صنایع بزرگ پلاستیک سالانه میلیاردها تن پلاستیک تولید می‌کنند، اما مسئولیت بازیافت و کاهش آلودگی را نمی‌پذیرند.
🔹 دولت‌ها و سیاست‌گذاران: بسیاری از کشورها هنوز قوانین سختگیرانه‌ای برای کنترل پلاستیک‌های یک‌بارمصرف ندارند و همچنان از پلاستیک ارزان و آلاینده استفاده می‌شود.
🔹 مصرف‌کنندگان: انتخاب‌های روزمره ما، از خرید بطری‌های پلاستیکی گرفته تا عدم استفاده از کیسه‌های پارچه‌ای، مستقیماً در افزایش این بحران نقش دارد.
راه‌حل‌ها: چگونه از این بحران جلوگیری کنیم؟
✅ ممنوعیت پلاستیک‌های یک‌بارمصرف: بسیاری از کشورها مانند فرانسه و کانادا استفاده از پلاستیک‌های یک‌بارمصرف را ممنوع کرده‌اند. این سیاست‌ها باید در سطح جهانی گسترش یابند.
✅ سرمایه‌گذاری در فناوری‌های بازیافت: پیشرفت در بازیافت پلاستیک و جایگزینی آن با مواد زیست‌تخریب‌پذیر می‌تواند از ورود بیشتر پلاستیک به طبیعت جلوگیری کند.
✅ آموزش و آگاهی‌رسانی: فرهنگ‌سازی در مورد کاهش استفاده از پلاستیک، مصرف آگاهانه و تفکیک زباله‌ها می‌تواند تأثیر بزرگی در کنترل این بحران داشته باشد.
✅ افزایش مسئولیت شرکت‌ها: شرکت‌های تولیدکننده پلاستیک باید در طرح‌های بازیافت اجباری شرکت کرده و در قبال محصولات خود پاسخگو باشند.
