داروهای خوابآور؛ تجارتی که هرگز نمیخوابد
زهرا مهاجری ، بازار جهانی داروهای خوابآور در سال ۲۰۲۳ به مرز ۱۱۳ میلیارد دلار رسیده است. پیشبینیهای موسسات معتبر تحلیل بازار نشان میدهد این رقم تا سال ۲۰۳۰ از مرز ۱۴۰ میلیارد دلار خواهد گذشت. این رشد چشمگیر، داستانی پیچیده از تلاقی سلامت عمومی، اقتصاد و تغییرات اجتماعی را روایت میکند.
آمریکا با سهم ۴۵ درصدی، بزرگترین بازار مصرف داروهای خوابآور در جهان را تشکیل میدهد. تحقیقات نشان میدهد از هر پنج آمریکایی، یک نفر به طور منظم از داروهای خوابآور استفاده میکند. این آمار در میان افراد بالای ۶۰ سال به یک نفر از هر سه نفر افزایش مییابد.
اروپا با سهم ۳۰ درصدی، دومین بازار بزرگ داروهای خوابآور است. در این میان، کشورهای اسکاندیناوی با وجود جمعیت کمتر، بالاترین سرانه مصرف را دارند. تغییرات فصلی شدید و اختلال در ریتم شبانهروزی در این مناطق، عامل اصلی این آمار بالاست.
شرکتهای داروسازی بزرگ جهان، سرمایهگذاری گستردهای در تحقیق و توسعه داروهای خوابآور جدید انجام دادهاند. در سال ۲۰۲۳، بودجه تحقیقاتی این حوزه از مرز ۸ میلیارد دلار گذشت. این سرمایهگذاری عمدتاً بر توسعه داروهایی با عوارض جانبی کمتر و اثربخشی بیشتر متمرکز است.
بازار آسیا-پاسیفیک با نرخ رشد سالانه ۷.۸ درصد، سریعترین رشد را در میان بازارهای جهانی دارد. ژاپن به تنهایی ۴۰ درصد بازار این منطقه را در اختیار دارد. فرهنگ کاری سخت و استرسزای این کشور، عامل اصلی مصرف بالای داروهای خوابآور است.
هزینههای درمان اختلالات خواب در سطح جهانی سالانه بالغ بر ۴۵۰ میلیارد دلار برآورد میشود. این رقم شامل هزینههای مستقیم دارویی، مراقبتهای پزشکی و هزینههای غیرمستقیم ناشی از کاهش بهرهوری و حوادث مرتبط با خوابآلودگی است.
بخش قابل توجهی از درآمد صنعت داروهای خوابآور از محل فروش داروهای برند است. با این حال، با انقضای حق ثبت برخی داروهای پرفروش، بازار داروهای ژنریک در حال گسترش است. پیشبینی میشود تا سال ۲۰۲۵، سهم داروهای ژنریک به ۴۰ درصد بازار برسد.
روند افزایش مصرف داروهای خوابآور در گروه سنی ۱۸ تا ۳۵ سال نگرانکننده است. آمارها نشان میدهد مصرف این داروها در این گروه سنی طی پنج سال گذشته ۶۵ درصد افزایش یافته است. استرس شغلی، اضطراب اجتماعی و وابستگی به فناوری از عوامل اصلی این افزایش هستند.
صنعت بیمه نقش مهمی در شکلدهی به بازار داروهای خوابآور دارد. در آمریکا، شرکتهای بیمه سالانه حدود ۳۰ میلیارد دلار برای پوشش هزینههای داروهای خوابآور پرداخت میکنند. این رقم در اروپا به دلیل سیستمهای بیمه اجتماعی گستردهتر، بالاتر است.
چین با رشد طبقه متوسط و افزایش آگاهی نسبت به سلامت روان، به سرعت در حال تبدیل شدن به یکی از بازارهای اصلی داروهای خوابآور است. حجم بازار این کشور در سال ۲۰۲۳ به ۱۵ میلیارد دلار رسید و پیشبینی میشود تا سال ۲۰۲۸ دو برابر شود.
صنعت تبلیغات نقش پررنگی در رشد بازار داروهای خوابآور دارد. شرکتهای داروسازی در سال ۲۰۲۳ بیش از ۴ میلیارد دلار صرف تبلیغات مستقیم به مصرفکننده کردند. این رقم در مقایسه با سال ۲۰۱۸، افزایش ۴۵ درصدی را نشان میدهد.
بازار فروش آنلاین داروهای خوابآور نیز رشد قابل توجهی داشته است. در سال ۲۰۲۳، ۲۵ درصد فروش این داروها از طریق پلتفرمهای آنلاین انجام شد. این روند با توسعه خدمات پزشکی از راه دور، شتاب بیشتری گرفته است.
مطالعات اقتصادی نشان میدهد کارگران شیفت شب سالانه ۱۲ میلیارد دلار برای داروهای خوابآور هزینه میکنند. این گروه به دلیل اختلال در ریتم طبیعی خواب، مصرفکنندگان اصلی این داروها هستند.
روند توسعه داروهای گیاهی و مکملهای طبیعی خوابآور نیز قابل توجه است. این بخش با رشد سالانه ۹.۵ درصد، سریعترین رشد را در میان زیربخشهای صنعت داروهای خوابآور دارد. تمایل مصرفکنندگان به محصولات طبیعی و عوارض جانبی کمتر، محرک اصلی این رشد است