بازار کار ایران؛ چگونه می‌توانیم اشتغال جوانان را افزایش دهیم؟
بابک نبی ، در سال‌های اخیر، بازار کار ایران با چالش‌های اساسی در حوزه اشتغال جوانان مواجه شده است. نرخ بیکاری بالا، عدم تطابق مهارت‌های جوانان با نیازهای بازار و رشد اقتصادی پایین، برخی از عوامل کلیدی هستند که بر وضعیت اشتغال جوانان تأثیر می‌گذارند. با وجود این چالش‌ها، فرصت‌های نوینی نیز به‌ویژه در حوزه‌های فناوری و اقتصاد دیجیتال ظهور کرده‌اند که می‌توانند آینده اشتغال جوانان را بهبود بخشند.
چالش‌های بیکاری جوانان در بازار کار ایران
براساس آمارهای مرکز آمار ایران، نرخ بیکاری جوانان در ایران بالاتر از میانگین جهانی است و این مسئله به یکی از دغدغه‌های اصلی دولت و جامعه تبدیل شده است. دلایل بیکاری جوانان را می‌توان در چند عامل مهم جستجو کرد. یکی از مهم‌ترین عوامل، نبود تناسب میان آموزش و مهارت‌های موردنیاز بازار کار است. بسیاری از فارغ‌التحصیلان دانشگاه‌ها، مهارت‌های عملی و کاربردی برای اشتغال در صنایع و حوزه‌های مختلف را ندارند. این موضوع به‌ویژه در رشته‌های علوم انسانی و اجتماعی مشهودتر است.
علاوه بر این، رشد اقتصادی پایین و تحریم‌های اقتصادی در سال‌های اخیر نیز بر میزان اشتغال‌زایی تأثیرگذار بوده است. شرکت‌ها و بنگاه‌های اقتصادی با محدودیت منابع و کاهش سرمایه‌گذاری‌ها مواجه‌اند که همین امر موجب شده تا توانایی آن‌ها برای ایجاد فرصت‌های شغلی جدید کاهش یابد.
فرصت‌های نوین اشتغال برای جوانان
با وجود چالش‌های بیکاری، فرصت‌های نوینی نیز در بازار کار ایران به‌وجود آمده است. یکی از مهم‌ترین این فرصت‌ها، رشد حوزه فناوری و اقتصاد دیجیتال است. پلتفرم‌های آنلاین و کسب‌وکارهای دیجیتال به جوانان امکان داده‌اند که بدون نیاز به سرمایه‌گذاری‌های کلان وارد بازار کار شوند. از جمله نمونه‌های موفق می‌توان به کسب‌وکارهای استارتاپی در حوزه‌های فناوری اطلاعات، تجارت الکترونیک و خدمات دیجیتال اشاره کرد.
صنایع خلاق نیز به‌ویژه در زمینه‌هایی مانند هنرهای دیجیتال، گیمینگ و طراحی گرافیک توانسته‌اند فضایی برای جذب جوانان فراهم کنند. این صنایع به دلیل انعطاف‌پذیری و امکان کار از راه دور، جذابیت بیشتری برای جوانان دارند و می‌توانند نیاز بازار کار ایران به اشتغال پایدار را تا حدی برآورده کنند.
نقش دولت و سیاست‌های اقتصادی در کاهش بیکاری جوانان
یکی از راهکارهای مهم برای کاهش بیکاری جوانان، تدوین سیاست‌های اقتصادی پایدار و حمایت از کسب‌وکارهای نوپاست. دولت می‌تواند با ارائه تسهیلات مالی، آموزش‌های مهارتی و برنامه‌های حمایتی، به اشتغال‌زایی در میان جوانان کمک کند. همچنین ایجاد بسترهای لازم برای گسترش صنایع خلاق و کسب‌وکارهای کوچک می‌تواند در کاهش نرخ بیکاری تأثیر مثبتی داشته باشد.
آموزش مهارت‌های مرتبط با اقتصاد دیجیتال، یکی دیگر از رویکردهایی است که می‌تواند جوانان را برای ورود به بازار کار آماده‌تر کند. به‌عنوان مثال، دوره‌های مهارتی در زمینه برنامه‌نویسی، تحلیل داده‌ها و دیجیتال مارکتینگ می‌تواند فارغ‌التحصیلان را به بازار کار مرتبط‌تر نماید. برنامه‌های کارآموزی و همکاری بین دانشگاه‌ها و صنایع نیز به ارتقای مهارت‌ها و آماده‌سازی جوانان برای اشتغال کمک می‌کند.
چالش‌ها و فرصت‌ها در مسیر اشتغال پایدار جوانان
علاوه بر تلاش‌های دولت، بخش خصوصی نیز می‌تواند نقش مهمی در کاهش بیکاری جوانان ایفا کند. سرمایه‌گذاری در کسب‌وکارهای نوپا، بهبود فضای کسب‌وکار و تسهیل فرآیندهای مالی از جمله اقداماتی است که به جذب جوانان در بازار کار کمک می‌کند. با توجه به روندهای جهانی، سرمایه‌گذاری در حوزه‌های نوینی مانند انرژی‌های تجدیدپذیر، گردشگری و فناوری‌های پیشرفته نیز می‌تواند به اشتغال‌زایی جوانان کمک کند.
به طور کلی، چالش‌های بیکاری جوانان در ایران نیازمند رویکردی چندجانبه است که شامل ارتقای مهارت‌ها، توسعه صنایع نوین، حمایت دولت و بهبود فضای کسب‌وکار باشد. با ترکیب این راهکارها و حمایت از فرصت‌های نوین اشتغال، می‌توانیم به سوی بازاری پایدارتر و پویا‌تر برای جوانان حرکت کنیم.
