به گزارش عددآنلاین ، در سال‌های اخیر، دسترسی به داروهای حیاتی در بسیاری از کشورها، از جمله ایران، به یک چالش جدی برای بیماران و خانواده‌های آن‌ها تبدیل شده است. نوسانات شدید نرخ ارز، سیاست‌های اقتصادی نامتعادل و فشارهای خارجی از جمله عواملی هستند که قیمت داروها را به سطوح بی‌سابقه‌ای رسانده‌اند. این بحران، به ویژه برای بیماران مبتلا به بیماری‌های مزمن و خاص، چالش‌های زیادی ایجاد کرده و نگرانی‌های بسیاری را درباره آینده بازار دارو و دسترسی به اقلام حیاتی به وجود آورده است.
وابستگی بازار دارو به نرخ ارز
بسیاری از مواد اولیه داروها وارداتی هستند. در کشوری مانند ایران که تولید دارو به شدت به واردات وابسته است، نوسانات نرخ ارز به طور مستقیم بر قیمت نهایی دارو تأثیر می‌گذارد. در سال‌های گذشته، جهش ناگهانی نرخ ارز باعث شد هزینه واردات مواد اولیه دارویی و تجهیزات پزشکی چند برابر شود. این افزایش هزینه‌ها به طور مستقیم به بیماران منتقل شد و قیمت داروهای حیاتی افزایش چشمگیری یافت.
برای مثال، قیمت برخی داروهای ضدسرطان یا داروهای بیماری‌های خاص در کمتر از سه سال بیش از ۲۰۰ درصد افزایش داشته است. این تغییرات قیمتی، حتی برای داروهایی که در داخل کشور تولید می‌شوند، نیز محسوس است؛ چرا که تولیدکنندگان داخلی نیز به مواد اولیه و فناوری وارداتی نیاز دارند.
نقش سیاست‌های اقتصادی
سیاست‌های اقتصادی و تصمیم‌گیری‌های نامنسجم نیز از دیگر عوامل افزایش قیمت دارو هستند. حذف یا کاهش یارانه‌های ارزی برای واردات دارو، تخصیص ناکافی ارز دولتی و تاخیر در واردات مواد اولیه، همگی به اختلال در زنجیره تأمین دارو منجر شده‌اند. در نتیجه، نه تنها قیمت‌ها افزایش یافته، بلکه کمبودهای مکرر دارو در بازار نیز دیده می‌شود.
یکی دیگر از مشکلات، فشار بر شرکت‌های دارویی است که برای تأمین نقدینگی و پرداخت هزینه‌های واردات، مجبور به دریافت وام‌های گران‌قیمت شده‌اند. این وضعیت به افزایش هزینه تولید و عرضه داروها منجر شده و شرکت‌ها را در مسیر بحرانی قرار داده است.
کمبود دارو و تأثیرات اجتماعی
افزایش قیمت‌ها و کمبود دارو، تأثیرات اجتماعی گسترده‌ای داشته است. بیماران، به ویژه در مناطق محروم، به دلیل هزینه‌های بالای دارو، ناچار به کاهش یا قطع مصرف داروهای حیاتی خود شده‌اند. این موضوع به افزایش مرگ‌ومیر و شدت یافتن بیماری‌ها منجر شده و بار مالی بیشتری را بر سیستم بهداشت و درمان وارد کرده است.
همچنین، خانواده‌هایی که مجبورند بخش عمده‌ای از درآمد خود را صرف خرید دارو کنند، با مشکلات اقتصادی بیشتری روبرو شده‌اند. این فشارها باعث کاهش کیفیت زندگی و افزایش استرس در میان بیماران و خانواده‌های آن‌ها شده است.
تأثیر تحریم‌ها و فشارهای خارجی
تحریم‌های اقتصادی بین‌المللی نیز نقش مهمی در بحران بازار دارو ایفا کرده‌اند. هرچند دارو و تجهیزات پزشکی به صورت مستقیم تحت تحریم نیستند، اما محدودیت‌های بانکی و مالی مرتبط با تحریم‌ها، واردات دارو و مواد اولیه را پیچیده و پرهزینه کرده است. شرکت‌های دارویی برای انتقال پول و تأمین مواد اولیه با مشکلات زیادی مواجه شده‌اند، که این موضوع به کاهش دسترسی بیماران به داروهای حیاتی منجر شده است.
تغییر الگوی مصرف
با افزایش قیمت‌ها، الگوی مصرف دارو در میان بیماران تغییر کرده است. بسیاری از بیماران به دنبال جایگزین‌های ارزان‌تر هستند یا تلاش می‌کنند تا با کاهش مصرف، هزینه‌های خود را مدیریت کنند. این تغییرات، هرچند ممکن است در کوتاه‌مدت از فشار مالی خانواده‌ها بکاهد، اما در بلندمدت تأثیرات منفی بر سلامت بیماران خواهد گذاشت.
چشم‌انداز آینده
بازار دارو همچنان تحت تأثیر نوسانات اقتصادی و سیاست‌های دولت است. هرچند برخی اقدامات مانند تخصیص ارز دولتی به واردات دارو و تقویت تولید داخلی انجام شده است، اما این اقدامات به دلیل مشکلات ساختاری و عدم هماهنگی کافی، نتوانسته‌اند بحران را به طور کامل مدیریت کنند.
برای بهبود وضعیت بازار دارو و کاهش فشار بر بیماران، نیاز به اصلاح سیاست‌های ارزی، حمایت بیشتر از تولیدکنندگان داخلی و ایجاد شفافیت در فرآیندهای واردات و توزیع وجود دارد. همچنین، تقویت سیستم نظارتی می‌تواند به کاهش تخلفات و جلوگیری از افزایش بی‌رویه قیمت‌ها کمک کند.
