حمید بهشتی ، آقای جیمز حتی حاضر نیست برای خوردن ناهار از اتاقش بیرون بیاید.» این را منشی حراجی ساتبیز لندن می‌گوید؛ جایی که یکی از بزرگترین کلکسیونرهای جهان، تمام روز را صرف بررسی یک تابلوی نقاشی کرده است. او می‌خواهد مطمئن شود 143 میلیون دلاری که قرار است برای این اثر هزینه کند، ارزشش را دارد. این تنها یک نمونه از معاملات روزانه‌ای است که در دنیای پررمز و راز کلکسیون‌داری اتفاق می‌افتد؛ دنیایی که حالا به یک صنعت 400 میلیارد دلاری تبدیل شده است.
پشت ویترین‌های شیشه‌ای موزه‌ها و گالری‌ها، در گاراژهای مخصوص نگهداری خودروهای کلاسیک، و حتی در کیف پول‌های دیجیتال، ثروتی نهفته است که هر روز در حال افزایش است. «کلکسیون‌داری دیگر یک سرگرمی لوکس نیست، بلکه یک صنعت جدی با بازدهی غیرقابل پیش‌بینی است.» این را رابرت چانگ، مدیر بخش سرمایه‌گذاری‌های جایگزین در گلدمن ساکس می‌گوید.
مایکل فریمن، که سی سال است در حراجی کریستیز مشغول به کار است، با لبخند معناداری می‌گوید: «وقتی کار را شروع کردم، بزرگترین خریداران ما اشراف اروپایی و کلکسیونرهای سنتی بودند. امروز، یک نوجوان 19 ساله با فروش NFT می‌تواند رکورد حراجی ما را بشکند.» او به فروش 69 میلیون دلاری یک اثر دیجیتال در سال 2021 اشاره می‌کند؛ رویدادی که دنیای هنر را شوکه کرد.
در طبقه پنجم یک ساختمان مدرن در توکیو، کازوکی تاناکا، مدیر صندوق سرمایه‌گذاری در آثار هنری، پشت میزش نشسته و از صفحه نمایشگرش چشم برنمی‌دارد. او مسئول سرمایه‌گذاری 2.3 میلیارد دلار در بازار کلکسیون‌داری است. «ما دیگر فقط به زیبایی یک اثر نگاه نمی‌کنیم. هر کلکسیون یک دارایی است که باید بازده مناسبی داشته باشد.»
اما این صنعت چطور به اینجا رسید؟ آمارها نشان می‌دهد در دهه گذشته، بازده سرمایه‌گذاری در حوزه کلکسیون‌داری از بازارهای سنتی مانند سهام و املاک پیشی گرفته است. «وقتی یک فراری 250 GTO مدل 1962 با قیمت 48 میلیون دلار به فروش می‌رسد، دیگر نمی‌توانیم بگوییم این فقط یک سرگرمی است،» این را جان مورفی، تحلیلگر بازار خودروهای کلاسیک می‌گوید.
در سوی دیگر دنیا، در یک آپارتمان کوچک در منهتن، سارا لی، یک معامله‌گر 35 ساله در بازار NFT، از انقلابی می‌گوید که دنیای کلکسیون‌داری را متحول کرده است. «بلاکچین همه چیز را تغییر داده. حالا می‌توانید مالکیت یک اثر هنری را مثل سهام خرید و فروش کنید.» او در سال گذشته بیش از 12 میلیون دلار NFT معامله کرده است.
اما این بازار پررونق با چالش‌های جدی هم روبروست. در موزه لوور پاریس، ژان پیر مارتین، متخصص تشخیص اصالت آثار هنری، با دقت یک تابلو را بررسی می‌کند. «سال گذشته، بیش از 2000 اثر جعلی در بازار شناسایی کردیم. جاعلان هر روز حرفه‌ای‌تر می‌شوند.» او می‌گوید تشخیص اصالت آثار به یک جنگ فناورانه تبدیل شده است.
در حالی که بازار سنتی با چالش جعل دست و پنجه نرم می‌کند، دنیای دیجیتال هم مشکلات خودش را دارد. «هک شدن کیف پول‌های دیجیتال و سرقت NFTها به یک نگرانی جدی تبدیل شده است،» این را الکس وانگ، متخصص امنیت بلاکچین می‌گوید. در سال گذشته، بیش از 100 میلیون دلار دارایی دیجیتال از کلکسیونرها به سرقت رفته است.
با این حال، آینده این صنعت روشن به نظر می‌رسد. موسسه تحقیقاتی آرت مارکت ریسرچ پیش‌بینی می‌کند تا سال 2030، حجم بازار کلکسیون‌داری از 700 میلیارد دلار فراتر خواهد رفت. اما نکته جالب‌تر این است که 40 درصد این رشد از بازارهای نوظهور خواهد آمد.
لیو ونگ، یک کلکسیونر چینی که مجموعه‌ای از هنر معاصر آسیا را در اختیار دارد، می‌گوید: «این فقط ابتدای راه است. نسل جدید ثروتمندان آسیایی تازه با دنیای کلکسیون‌داری آشنا شده‌اند.» مجموعه او سال گذشته 45 درصد رشد ارزش داشته است.
در زیرزمین یک ساختمان قدیمی در سوهو نیویورک، دیوید رابینسون، موسس یک استارتاپ بلاکچین، از آینده‌ای می‌گوید که در آن مرز بین دنیای فیزیکی و دیجیتال از بین خواهد رفت. «تصور کنید یک تابلوی نقاشی بخرید که هم نسخه فیزیکی دارد و هم یک نسخه NFT که می‌توانید در متاورس نمایش دهید.»
شاید روزی که یک نوجوان از اتاق خوابش در توکیو بتواند بخشی از یک فراری کلاسیک را که در گاراژی در میلان نگهداری می‌شود، خریداری کند، چندان دور نباشد. این است داستان اقتصاد پنهان کلکسیون‌داری؛ صنعتی که هر روز مرزهای جدیدی را درمی‌نوردد
