حمید بهشتی ، صنعت سینما یکی از بزرگ‌ترین و پر درآمدترین صنایع فرهنگی در جهان است. هر ساله میلیاردها دلار از فروش بلیط‌های سینما، فروش آنلاین فیلم‌ها، حق پخش تلویزیونی و دیگر منابع مرتبط به جیب استودیوهای فیلم‌سازی، توزیع‌کنندگان، بازیگران، کارگردانان و عوامل مختلف می‌رود. اما این درآمد هنگفت در نهایت به کجا می‌رود؟ در این مقاله، به بررسی چگونگی توزیع درآمدهای حاصل از فروش فیلم‌ها در سطح جهانی می‌پردازیم و نشان می‌دهیم که در این مسیر، چه کسانی بیشترین سهم را از این درآمدها دارند.
درآمد جهانی سینما: یک صنعت چند میلیارد دلاری
طبق گزارش‌های اخیر، بازار جهانی فیلم در سال ۲۰۲۳، تنها از فروش بلیط در سینماها، بیش از ۴۲ میلیارد دلار درآمد کسب کرده است. علاوه بر این، با رشد پلتفرم‌های استریمینگ و فروش آنلاین، پیش‌بینی می‌شود که این درآمد در سال‌های آینده به شدت افزایش یابد.
برای درک نحوه توزیع این درآمدها، باید به مراحلی که یک فیلم طی می‌کند، توجه کنیم: از تولید و ساخت تا توزیع و فروش جهانی. در هر کدام از این مراحل، درآمدهایی به جیب افراد و شرکت‌های مختلف می‌رود. حالا به تفکیک، ببینیم چه کسانی از این درآمدها بهره‌مند می‌شوند.
۱. استودیوهای فیلم‌سازی: بازیگران اصلی در کسب درآمد
اولین و مهم‌ترین بازیگران در این صنعت، استودیوهای فیلم‌سازی هستند. این استودیوها در مرحله تولید و ساخت فیلم‌ها نقش دارند و به طور معمول بیشترین سهم از درآمدها را از آن خود می‌کنند. استودیوها معمولا حدود ۳۰ تا ۴۰ درصد از درآمد فروش جهانی فیلم‌ها را به خود اختصاص می‌دهند.
به عنوان مثال، فیلم‌های بزرگ هالیوودی که توسط استودیوهای بزرگ مثل والت دیزنی، وارنر بروس یا یونیورسال ساخته می‌شوند، سهم عمده‌ای از فروش جهانی را در اختیار دارند. این استودیوها نه‌تنها از طریق فروش بلیط سینما درآمد کسب می‌کنند، بلکه از طریق فروش محصولات جانبی مانند مجوزهای تلویزیونی، حقوق پخش آنلاین و بازی‌های ویدیویی هم به درآمدزایی ادامه می‌دهند.
۲. توزیع‌کنندگان: واسطه‌های درآمدزایی
پس از تولید فیلم، مرحله توزیع شروع می‌شود. توزیع‌کنندگان افرادی هستند که فیلم‌ها را به سینماها، شبکه‌های تلویزیونی، پلتفرم‌های استریمینگ و سایر بازارها ارسال می‌کنند. آنها معمولاً بین ۱۵ تا ۳۰ درصد از درآمد فروش بلیط‌ها را به‌عنوان حق توزیع دریافت می‌کنند. این سهم بسته به نوع قرارداد، منطقه جغرافیایی و نحوه پخش فیلم متفاوت است.
برای مثال، نتفلیکس، آمازون پرایم و هولو، به عنوان بزرگ‌ترین پلتفرم‌های استریمینگ، از فروش حقوق پخش آنلاین فیلم‌ها و سریال‌ها بخش بزرگی از درآمد را به خود اختصاص می‌دهند. حتی در صورت موفقیت فیلم در پلتفرم‌های استریمینگ، این توزیع‌کنندگان سهم قابل توجهی از درآمد را به جیب می‌زنند.
۳. بازیگران و کارگردانان: سهم هنرمندان
بازیگران و کارگردانان نیز از مهم‌ترین افرادی هستند که از موفقیت فیلم‌ها سود می‌برند. هرچند که سهم آنها معمولاً نسبت به استودیوها و توزیع‌کنندگان کمتر است، اما بسته به قرارداد و موفقیت فیلم، این درآمدها می‌توانند به چندین میلیون دلار برسند.
در فیلم‌های بزرگ هالیوودی، کارگردانان و بازیگران اصلی به صورت یکجا مبلغی برای مشارکت خود در پروژه دریافت می‌کنند. علاوه بر این، برخی از قراردادها شامل درصدی از درآمدهای فیلم نیز می‌شوند. برای مثال، تام کروز در فیلم‌های مأموریت غیرممکن یا برد پیت در فیلم‌هایی مانند عصری پرخطر، علاوه بر دستمزد ثابت خود، بخشی از فروش جهانی فیلم‌ها را نیز دریافت می‌کنند.
۴. تولیدکنندگان و سرمایه‌گذاران: سرمایه‌های اولیه
سرمایه‌گذاران و تولیدکنندگان کسانی هستند که ابتدا برای ساخت فیلم سرمایه‌گذاری می‌کنند. این گروه معمولاً درصدی از فروش فیلم را به‌عنوان بازگشت سرمایه دریافت می‌کنند. در فیلم‌های بزرگ، این درصد می‌تواند تا ۱۰ درصد از درآمدهای کل فیلم باشد.
سرمایه‌گذاری در صنعت سینما ممکن است ریسک‌های زیادی به همراه داشته باشد. با این حال، اگر فیلم موفق باشد، تولیدکنندگان و سرمایه‌گذاران از این موفقیت بهره‌مند می‌شوند. در بعضی موارد، این گروه‌ها حتی پیش از اکران فیلم از فروش بین‌المللی یا حق پخش تلویزیونی درآمدهای قابل توجهی کسب می‌کنند.
۵. عوامل پشت‌صحنه: سهم مدیران و تیم‌های فنی
عوامل مختلف دیگری مانند تهیه‌کنندگان موسیقی، طراحان صحنه، فیلمبرداران و سایر افراد پشت‌صحنه نیز از حقوق و دستمزدهای خود بهره‌مند می‌شوند. این افراد معمولاً دستمزد ثابت دارند و هیچ‌گونه درصدی از فروش فیلم دریافت نمی‌کنند، مگر اینکه در پروژه‌های خاص با استودیوهای بزرگ همکاری داشته باشند.
نقش تبلیغات و برندینگ در کسب درآمد
تبلیغات و برندینگ بخش دیگری از درآمد فروش فیلم‌ها را تشکیل می‌دهند. شرکت‌های تولید و توزیع برای ارتقای فروش فیلم خود، به قراردادهای تبلیغاتی و برندسازی متوسل می‌شوند. برندهای مختلف برای تبلیغات فیلم‌ها میلیون‌ها دلار هزینه می‌کنند تا از موفقیت فیلم‌های محبوب بهره‌برداری کنند.
محتوای تبلیغاتی در تلویزیون، اینترنت، بیلبوردها و رسانه‌های اجتماعی همگی بخشی از درآمدی هستند که در نهایت نصیب شرکت‌های فیلم‌سازی و توزیع‌کنندگان می‌شود.
توزیع درآمدهای سینمایی
در نهایت، فروش فیلم‌ها در جهان، درآمد زیادی را برای افراد و شرکت‌های مختلف ایجاد می‌کند. استودیوهای فیلم‌سازی و توزیع‌کنندگان سهم عمده‌ای از این درآمدها را به خود اختصاص می‌دهند. بازیگران و کارگردانان با توجه به قراردادهای خاص خود از بخش بزرگی از سود فیلم بهره‌مند می‌شوند. با این حال، سرمایه‌گذاران، تیم‌های فنی و حتی عوامل تبلیغاتی نیز در این فرایند از سود خود بهره‌مند می‌شوند.
با گسترش فناوری‌های نوین و محبوبیت پلتفرم‌های استریمینگ، این صنعت همچنان در حال رشد و تحول است و پیش‌بینی می‌شود که در سال‌های آینده، با افزایش فروش آنلاین و کاهش وابستگی به سینماها، درصد بیشتری از درآمدها به شرکت‌های دیجیتال و استریمینگ تعلق یابد.
