دو اقدام بانک مرکزی برای بستن بال‌های تورم/ ابرتورم چگونه از ادبیات اقتصاد ایران حذف شد
نرخ تورم ماهانه با اجرای سیاست تثبیت اقتصادی بانک مرکزی به کمترین نرخ در ۳۳ ماه اخیر رسید.
به گزارش عدد آنلاین، به نقل از ایبنا؛ نرخ تورم در حالی مسیر نزولی را طی می‌کند که درست یک سال پیش و در زمانی که محمدرضا فرزین سکان بانک مرکزی را به دست گرفت، انتظارات تورمی در بالاترین حد خود قرار داشت و ارز در حال فتح قله‌های جدید قیمتی بود، اما اکنون آمار‌ها نشان می‌دهد نه تنها التهابات تورمی کاهش یافته بلکه «مهار تورم» که یکی از محور‌های اصلی شعار سال بود نیز در حال تحقق است. تازه‌ترین آمار‌ها نشان می‌دهد تورم ۵۵ درصدی در فروردین ماه امسال به ۳۸.۵ درصد در دی ماه رسیده است.
یک سال پیش بود که بانک مرکزی اعلام کرد کنترل نرخ تورم را به طور جدی در دستور کار دارد و برای کاهش آن برنامه‌هایی تعریف کرده است. شاید در آن زمان کسی فکر نمی‌کرد قیمت کالا و خدمات در بازار‌های ایران که در حال تغییر بودند دوباره روی آرامش را ببیند؛ اما کارشناسانی که در گذشته هشدار‌های ابرتورمی می‌دادند حالا اذعان دارند اقدامات بانک مرکزی برای مهار تورم مؤثر بوده است.
کنترل دو عامل اصلی تورم
تورم از دو مسیر ارز و نقدینگی افزایش می‌یابد؛ در واقع دو بال تورم، ارز و نقدینگی هستند که کنترل یکی از آن‌ها به تنهایی نمی‌تواند تأثیر مطلوبی بر کنترل نرخ تورم بگذارد و باید در هر دو بخش اقداماتی انجام شود. کارنامه یک‌ساله بانک مرکزی نشان می‌دهد نوسانات نرخ ارز از ابتدای امسال تاکنون کمتر از ۱۵ درصد نوسان داشته و از طرفی رشد نقدینگی از ۳۴ درصد به ۲۵.۲ درصد رسیده که به هدف‌گذاری ۲۵ درصدی بانک مرکزی بسیار نزدیک است.
ابتدای امسال هر دلار آمریکا در بازار غیررسمی با نرخ ۵۳ تا ۵۵ هزار تومان عرضه می‌شد که این رقم در پاییز امسال به کمتر از ۵۰ هزار تومان رسید و در نوسانات افزایشی هم تا سقف ۵۹ هزار تومان رفت.
از سوی دیگر، زمستان سال گذشته بازار ارز بسیار ملتهب بود و تقاضای کاذب زیادی وجود داشت و همین کافی بود تا محمدرضا فرزین اولین اقدامی که با ورود به ساختمان شیشه‌ای میرداماد در این بخش انجام داد، راه‌اندازی مرکز مبادله ارز و طلای ایران باشد. راه‌اندازی این مرکز باعث شد تقاضا‌های ارزی که از بازار غیررسمی تأمین می‌شد وارد کانال رسمی شوند و شاهد ساماندهی تأمین نیاز‌های واقعی ارزی در کمترین زمان ممکن باشیم.
در بخش نقدینگی نیز بانک مرکزی با کنترل ترازنامه‌های بانک‌ها و همچنین هشدار‌ها و اقداماتی که در این زمینه انجام داد از روند فزاینده نقدینگی کاست. به این صورت که مسیر انتقال مؤسسات مالی و اعتباری که موفق به اصلاح ساختار نشدند را بدون آسیب به شبکه بانکی، در بانک‌های عامل انجام داد و آن‌ها را منحل کرد. در این میان به بانک‌های ناتراز دیگر نیز هشدار داد اگر نتوانند خود را اصلاح کنند باید در مسیر انحلال قرار بگیرند.
عاقبت ادعای ابر تورم
با ایجاد ثبات در بازار ارز و پس از کاهش نرخ رشد نقدینگی به ۲۵.۲ درصد در پایان دی‌ماه، گزارش مرکز آمار نشان داد تورم ماهانه در بهمن با ثبت رکورد ۱.۴ درصدی به کمترین رقم ۳۳ ماه اخیر رسیده است.
یکی از اقدامات بانک مرکزی در بسته سیاستی «تثبیت اقتصادی»، تخصیص ارز ترجیحی به کالا‌های اساسی از جمله اقلام خوراکی بود که بیشترین سهم را در سفره خانوار دهک‌های کم درآمد دارد. این اقدام باعث ثبات قیمت این کالا‌ها و کاهش تورم اقلام خوراکی در یک سال اخیر شد. اکنون و در نتیجه این اقدام، نرخ تورم ماهانه خانوار‌های کم درآمد به میزان چشمگیری کمتر از خانوار‌های پردرآمد شده است.
برخی کارشناسان در ابتدای امسال هشدار ابر تورم داده بودند و البته اگر روند فزاینده نرخ تورم با همان شیب حرکت می‌کرد این اتفاق دور از ذهن نبود. در واقع کارشناسان بر این باور بودند اگر سطح عمومی قیمت‌ها همان روند گذشته را در پیش بگیرد تورم در ایران سه رقمی خواهد شد، اما آمار‌ها نشان می‌دهد تورم نقطه به نقطه ۵۵ درصدی در فروردین ماه امسال به ۳۸.۵ درصد در بهمن ماه رسیده که حکایت از مهار شتاب تورم دارد.
البته بانک مرکزی به اجرای سیاست‌های پولی در داخل بسنده نکرد. در کنار همه این اقدامات، دیپلماسی ارزی یکی از اقدامات مؤثر فرزین بود که توانست منابع بلوکه شده ایران را بازگرداند و این موضوع توانست نقش مهمی در آرامش بازار‌ها داشته باشد که آثار آن در مهار نرخ تورم منعکس شده است.
