حمید بهشتی ، در عصر دیجیتال، بازارهای سرمایه‌گذاری با سرعتی شگرف در حال تغییر و تحول‌اند. ظهور رمزارزها، فناوری بلاکچین، و پلتفرم‌های آنلاین سرمایه‌گذاری به ظاهر درهای جدیدی به روی همه افراد جامعه گشوده‌اند؛ اما پشت این تحول نوآورانه، سوالات مهمی در زمینه نابرابری‌های اقتصادی جدید پدید آمده است. آیا این بازارهای سرمایه‌گذاری دیجیتال واقعاً فرصت‌های برابری برای همه افراد جامعه فراهم می‌کنند؟ یا اینکه نابرابری‌های اقتصادی تازه‌ای را به وجود می‌آورند که تنها گروه‌های خاصی از آن‌ها سود می‌برند؟
بازارهای سرمایه‌گذاری دیجیتال شامل طیف گسترده‌ای از ابزارها و فناوری‌ها هستند که به سرمایه‌گذاران اجازه می‌دهند با فشار یک دکمه، در دارایی‌های مختلف از جمله رمزارزها، سهام و املاک دیجیتال مشارکت کنند. اما این دسترسی آسان، الزاماً به معنای دسترسی برابر برای همه نیست. شکاف دیجیتال، نابرابری در دانش مالی، و سیاست‌های نظارتی نامتعادل، همگی عواملی هستند که به ایجاد نابرابری‌های جدید در این بازارها منجر می‌شوند.
دیجیتالی شدن: دروازه‌ای باز، اما برای چه کسانی؟
در ابتدا به نظر می‌رسد بازارهای سرمایه‌گذاری دیجیتال فرصتی بی‌نظیر برای افراد مختلف از همه اقشار فراهم می‌کنند. هر کسی با یک گوشی هوشمند و اتصال به اینترنت می‌تواند به بازارهای جهانی دسترسی داشته باشد و از نوسانات آن‌ها سود ببرد. اما سوال اینجاست: آیا همه افراد واقعاً به این فرصت‌ها دسترسی دارند؟
شکاف دیجیتال، یکی از بزرگ‌ترین موانعی است که از این دسترسی برابر جلوگیری می‌کند. بسیاری از افراد، به خصوص در کشورهای کمتر توسعه‌یافته، به اینترنت پرسرعت و فناوری‌های لازم برای مشارکت در این بازارها دسترسی ندارند. این محدودیت‌ها، افرادی را که از تکنولوژی دور هستند از بازارهای سرمایه‌گذاری دیجیتال دور نگه می‌دارد و این بازارها را به مکانی برای کسانی تبدیل می‌کند که از زیرساخت‌های بهتر برخوردارند.
آموزش مالی و نابرابری
علاوه بر شکاف دیجیتال، دانش مالی یکی دیگر از چالش‌های اساسی در این حوزه است. بازارهای سرمایه‌گذاری دیجیتال، هرچند در ظاهر ساده به نظر می‌آیند، اما برای موفقیت در آن‌ها نیاز به دانش و تخصص دارد. در حالی که برخی از افراد توانسته‌اند با استفاده از پلتفرم‌های آموزشی آنلاین این دانش را کسب کنند، بسیاری از مردم هنوز به درک صحیحی از این بازارها نرسیده‌اند.
این تفاوت در دانش مالی، نابرابری‌های جدیدی ایجاد می‌کند. افراد با دانش بیشتر، می‌توانند از ابزارهای پیچیده‌تری برای افزایش سرمایه خود استفاده کنند، در حالی که افرادی که این دانش را ندارند، اغلب دچار زیان‌های قابل توجهی می‌شوند. به همین دلیل، بازارهای دیجیتال بیش از آنکه ابزاری برای کاهش نابرابری‌ها باشند، به ابزاری برای تقویت نابرابری‌های اقتصادی تبدیل شده‌اند.
رمزارزها: انقلاب یا نابرابری؟
رمزارزها یکی از پررنگ‌ترین بازیگران بازارهای سرمایه‌گذاری دیجیتال هستند. بیت‌کوین، اتریوم و دیگر ارزهای دیجیتال در سال‌های اخیر به شدت توجه سرمایه‌گذاران را به خود جلب کرده‌اند و بسیاری از افراد به دنبال سرمایه‌گذاری در این دارایی‌های نوظهور هستند.
اما آیا رمزارزها واقعاً به ایجاد فرصت‌های برابر کمک کرده‌اند؟ در حقیقت، تمرکز ثروت در بازار رمزارزها بسیار بالا است. تنها درصد کوچکی از دارندگان ارزهای دیجیتال، صاحب بخش بزرگی از کل عرضه این ارزها هستند. این تمرکز ثروت، به نابرابری‌های جدیدی منجر شده است که بازارهای سنتی را پشت سر می‌گذارد. به علاوه، نوسانات شدید این ارزها و کمبود قوانین نظارتی مناسب، باعث شده است که بسیاری از افراد عادی در این بازارها سرمایه خود را از دست بدهند.
نقش دولت‌ها و نهادهای نظارتی
یکی از سوالات اساسی در مورد بازارهای سرمایه‌گذاری دیجیتال این است که دولت‌ها و نهادهای نظارتی چه نقشی در ایجاد یا کاهش نابرابری‌های اقتصادی دارند. در حال حاضر، قوانین مالی در بسیاری از کشورها هنوز به طور کامل با بازارهای دیجیتال سازگار نشده‌اند و در نتیجه، برخی از سرمایه‌گذاران می‌توانند از خلاهای قانونی برای سود بیشتر استفاده کنند، در حالی که دیگران از این نابرابری‌ها زیان می‌بینند.
دولت‌ها باید نقش مهمی در تنظیم این بازارها ایفا کنند و با تصویب قوانین مناسب، از تقویت نابرابری‌های اقتصادی جلوگیری کنند. به علاوه، آموزش مالی عمومی باید به عنوان یکی از اولویت‌های دولت‌ها مطرح شود تا همه افراد جامعه بتوانند به طور برابر از فرصت‌های بازارهای سرمایه‌گذاری دیجیتال بهره‌مند شوند.
آینده نابرابری‌های دیجیتال
با توجه به همه این عوامل، می‌توان گفت که بازارهای سرمایه‌گذاری دیجیتال به همان اندازه که فرصت‌های جدید ایجاد می‌کنند، چالش‌های جدیدی نیز به وجود می‌آورند. اگر شکاف‌های دیجیتال و نابرابری‌های دانشی مورد توجه قرار نگیرند، این بازارها به سرعت به مکانی برای ثروتمندان تبدیل می‌شوند و دیگران از این چرخه ثروت خارج می‌مانند.
