به گزارش عددآنلاین ، تورم مواد غذایی، یکی از ملموس‌ترین جنبه‌های تغییرات اقتصادی است که تأثیر مستقیم آن بر سفره‌های مردم احساس می‌شود. طی ۵ سال گذشته، قیمت مواد غذایی در بسیاری از نقاط جهان رشد چشمگیری داشته و این افزایش قیمت‌ها، نه تنها بر توان خرید مردم، بلکه بر الگوهای مصرفی و سبک زندگی آن‌ها نیز اثرات قابل‌توجهی گذاشته است. در این یادداشت، با استفاده از آمار و ارقام واقعی، به بررسی تغییرات قیمت مواد غذایی در نقاط مختلف جهان پرداخته و تأثیرات این گرانی‌ها را تحلیل خواهیم کرد.
رشد قیمت‌ها در بازار جهانی
طی سال‌های اخیر، عوامل مختلفی از جمله تغییرات اقلیمی، افزایش هزینه‌های حمل‌ونقل، کمبود زنجیره‌های تأمین و همچنین بحران‌های ژئوپلیتیکی، موجب افزایش چشمگیر قیمت مواد غذایی در سطح جهانی شده‌اند. بر اساس آمار سازمان غذا و کشاورزی ملل متحد (FAO)، شاخص قیمت مواد غذایی جهانی در سال 2023 نسبت به سال 2018 بیش از 40 درصد افزایش یافته است.
برای مثال، قیمت گندم، یکی از کالاهای اساسی در بسیاری از کشورها، از میانگین 200 دلار در هر تن در سال 2018 به 370 دلار در سال 2023 رسیده است. همین افزایش قیمت در سایر محصولات مانند ذرت، برنج و روغن‌های خوراکی نیز مشاهده می‌شود.
تأثیرات جنگ اوکراین بر قیمت‌ها
یکی از مهم‌ترین عوامل افزایش قیمت مواد غذایی در سال‌های اخیر، جنگ اوکراین بوده است. اوکراین و روسیه به عنوان دو تولیدکننده بزرگ گندم و روغن آفتابگردان در جهان، نقشی کلیدی در تأمین این محصولات دارند. با آغاز جنگ در سال 2022، صادرات این کالاها به شدت کاهش یافت و قیمت‌ها به طور ناگهانی افزایش پیدا کرد. به عنوان مثال، قیمت روغن آفتابگردان در سال 2023 به حدود 2 برابر قیمت آن در سال 2018 رسید.
افزایش قیمت محصولات پروتئینی
افزایش هزینه‌های خوراک دام و طیور، منجر به رشد قیمت محصولات پروتئینی نیز شده است. در بسیاری از کشورها، قیمت گوشت قرمز و مرغ به شدت افزایش یافته است. به عنوان نمونه، در ایالات متحده، قیمت هر کیلوگرم گوشت گاو از میانگین 8 دلار در سال 2018 به حدود 12 دلار در سال 2023 رسیده است.
تغییرات در الگوهای مصرف
گرانی مواد غذایی باعث شده است که بسیاری از مردم در نقاط مختلف جهان، عادات و الگوهای مصرفی خود را تغییر دهند. خانوارهایی که پیش‌تر از مواد غذایی متنوعی استفاده می‌کردند، اکنون مجبور به کاهش مصرف اقلام گران‌تر و جایگزینی آن‌ها با مواد غذایی ارزان‌تر شده‌اند.
برای مثال، در کشورهای اروپایی، کاهش مصرف گوشت قرمز و افزایش مصرف حبوبات و سبزیجات دیده شده است. همچنین، در برخی از کشورهای در حال توسعه، کاهش مصرف مواد پروتئینی و جایگزینی آن با مواد غذایی کم‌ارزش‌تر مانند نان و سیب‌زمینی مشاهده می‌شود.
تورم در کشورهای مختلف
در برخی مناطق جهان، تورم مواد غذایی بسیار بیشتر از میانگین جهانی بوده است. به عنوان نمونه:
- ترکیه: در سال 2022، تورم مواد غذایی در ترکیه به بیش از 70 درصد رسید. افزایش قیمت‌ها به شدت قدرت خرید مردم را کاهش داده و بسیاری از خانوارها را مجبور به تغییرات اساسی در سبد غذایی‌شان کرده است.
- آفریقا: در کشورهای آفریقایی که وابسته به واردات مواد غذایی هستند، افزایش قیمت گندم و روغن، موجب بحران‌های انسانی و سوءتغذیه شده است.
- ایران: قیمت کالاهای اساسی مانند روغن، گوشت و برنج طی ۵ سال گذشته چندین برابر شده و بسیاری از مردم به سمت مصرف کالاهای ارزان‌تر یا کاهش حجم خرید حرکت کرده‌اند.
آمارهای کلیدی
- قیمت گندم: از 200 دلار در سال 2018 به 370 دلار در سال 2023
- قیمت برنج: افزایش 25 درصدی از سال 2020 به 2023
- قیمت روغن آفتابگردان: افزایش 90 درصدی بین سال‌های 2018 تا 2023
- قیمت گوشت قرمز: افزایش میانگین 50 درصدی در کشورهای مختلف طی ۵ سال گذشته
تأثیرات اجتماعی و اقتصادی
این افزایش قیمت‌ها، تأثیرات فراتر از تغییرات در سبد غذایی خانوارها داشته است. رشد فقر غذایی، گسترش سوءتغذیه و افزایش نارضایتی‌های اجتماعی در بسیاری از کشورها مشاهده شده است. از سوی دیگر، دولت‌ها مجبور به اجرای سیاست‌های حمایتی مانند پرداخت یارانه‌های غذایی یا کاهش مالیات‌ها شده‌اند، که خود فشار بیشتری بر بودجه‌های دولتی وارد کرده است.
چشم‌انداز آینده
بر اساس پیش‌بینی‌های FAO، اگر تغییرات اقلیمی کنترل نشود و زنجیره‌های تأمین بهبود نیابند، احتمال افزایش بیشتر قیمت‌ها وجود دارد. همچنین، نوآوری‌های کشاورزی و استفاده از فناوری‌های مدرن می‌توانند به کاهش فشار بر بازارهای مواد غذایی کمک کنند.
